Zika virüs ilk olarak Uganda’da 1947’de Zika Ormanı’nda bir Rhesus maymununda keşfedilmiştir. Flavivirus grubundan bir RNA Virüsü olan Zika virüsünün neden olduğu ve insanlara sivrisinek ısırması ile bulaşan bir hastalıktır. İnsanlarda ilk olarak 1954’de Nijerya’da bulunmuştur. Belirtileri ateş, baş ağrısı, kızarık gözler, döküntü, kas ağrıları ve eklem ağrıları olabilir. Genellikle hafif geçen bir hastalıktır, 4-7 gün sürer.
Zika Virüs Nedir?
Zika virüsü, Aedes türü sivrisineklerin insanları ısırmasıyla ya da cinsel temas ile bulaşabilen bir virüstür. Virüsü kapan kişide halsizlik, gözlerde kızarıklık, ateş, deri döküntüsü ve eklem ağrıları görülebilir. İlk olarak 1947 yılında Uganda’da maymunlarda tespit edilmiş olup, sivrisineklerle bulaşan bir virüstür. Virüslerin yol açtığı bu hastalık coğrafi olarak Afrika, Amerika ve Pasifik de görülmektedir. Zika virüs salgınları 2007, 2013 yıllarında Pasifik'te görülmüş olup 2015 yılında Afrika’da da yeni bir salgın izlenmiştir. Salgınların yanında farklı coğrafi bölgelerinde zika virüs enfeksiyonlarına rastlanmaktadır.
Zika Virüs Belirtileri
Virüs genellikle ateş, ciltte döküntü, kas ve eklem ağrıları, gözde kızarıklık, baş ağrısı yapmakta bu bulgular yaklaşık 2-7 gün sürmektedir. Gebelerde ise fetüs etkilenmekte ve fetüste mikrosefaliye yol açmaktadır. Ancak fetüsteki etkileriyle ilgili araştırmalara ihtiyaç vardır. Etkili bir tedavi ve aşısı günümüzde henüz bulunamamıştır. Tedavi genellikle destekleyici niteliktedir. Zika virüs enfeksiyonunu geçiren kadınlar gelecekteki hamileliklerinde gebeliklerini etkileyeceğine dair bir kanıt yoktur.
Zika Virüste Tanı
Tanı koyabilmek için kan örneklerinde, virüsü tespit etmek veya PCR yöntemi uygulamak gerekir. Ancak zika virüs benzer başka virüsler ile çapraz reaksiyon verebilmektedir, bu durumda tanı koymak oldukça zor olmaktadır.
Öncelikle koruma ve önleme yoluna gidilmeli , koruyucu önlemler arasında olan aşı henüz üretilmemiştir. Bu nedenle sivrisineklerin azaltılması ve insanlarla temasının engellenmesi koruyucu önlemdir. Bunun için sivrsineklerin kaynağı olan alanlar ilaçlanmalı, evlere sinek girişini engellemek için pencerelere fiziksel bariyer kullanılmalı, bataklıkların kurutulması önerilmektedir. Özellikle küçük çocuklar, gebeler ve yaşlıların korunmasına özen gösterilmelidir. Zika virüs salgını olan coğrafi bölgelere gebelik planlayan ve gebe olan kadınların seyahat etmesi önerilmez.
Seyahat etmek zorunlu ise mutlaka sinek kovucu ilaçlar kullanılmalıdır. Böcek kovucu ilaçların kullanımı gebelikte güvenli ve etkilidir. Ancak ilaç seçimi yaparken ürünü etiketine uygun kullanmak, ve EPA (çevre koruma kurumu) kayıtlı sinek kovucu ilaçları seçmek gerekir. Gebe bir kadın zika virüs salgını olan bir bölgeye seyahati yaklanden yalaşık 10-15 gün içinde ateş, eklem ağrısı, döküntü, gözde kızarıklık gibi belirtiler olduğunda zika virüs taraması yapılmalıdır. Zika virüs 1 hafta kadar kişinin kanında kalır.
Zika Virüs Tedavisi
Tedavi destekleyici niteliktedir. Virüs bulaşan kişilere istirahat, bol su, sıvı desteği, kas ağrılarına karşı ağrı kesici ve ateş düşürücü kullanması önerilir. Şikayetler artarsa tıbbi bakım artırılmalıdır. Önemli olan ve bu hastalığın gelişimini önlemekte etkili yöntem sivrisineklerin azaltılması, kaynaklarının yok edilmesidir. Zika virüsünün net bir tedavisi yoktur. Bu yüzden virüsü kapan kişilere bol sıvı alımı, ağrı kesici kullanımı, ateş düşürücü kullanımı ve istirahat önerilir. Hastalığın günümüzde kullanılan etkili bir aşısı henüz yoktur.
Zika Virüsü Hamileliğin Kaçıncı Ayında Tehlikeli?
Zika virüsü bu hastalık açısından riskli olan bölgelere sık seyahat eden kişileri ve özellikle de gebeleri olumsuz etkileyebilmektedir. Hem anne sağlığını hem de bebek sağlığını bozan zika virüsü anne karnındaki bebekte anomalilere neden olabilir, beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Özellikle ilk trimester denen ilk üç aylık süreçte kapılan zika virüsü fetüsün sağlığını tehlikeye atabilmektedir.
